[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Stanisław Staszewski
Dostosuj swój zakład
do obowiązującego
prawa pracy
Lista kontrolna z komentarzem
– 1 –
Projekt okładki
Dorota Zając
Opracowanie typograficzne i łamanie
Barbara Charewicz
Wydawca:
GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY
Departament Informacji i Promocji
www.pip.gov.pl
e-mail:
kancelaria@gip.pl
– 2 –
WSTĘP
Poszanowanie godności i innych dóbr osobistych pracownika oraz za-
pewnienie mu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy są podstawowymi
obowiązkami pracodawcy. Problem ochrony pracownika w procesie pracy ma
nie tylko aspekt humanitarny, ale również ekonomiczny. Człowiek w trakcie
wykonywania pracy narażony jest na zagrożenia wynikające nie tylko z samej
pracy, ale również z oddziaływania warunków środowiska, w którym pracuje.
Wskutek tego odczuwanie przez niego uciążliwości pracy będzie tym niższe, a
jej efektywność tym wyższa, im bardziej sprzyjające będą warunki, w których
ona przebiega.
Coraz częściej upowszechnianym narzędziem do określenia, czy działa-
nia w zakładzie pracy są zgodne z obowiązującym prawem oraz wskazania czy
i gdzie występują nieprawidłowości, są listy kontrolne. W założeniach stanowią
one narzędzie służące do oceny rzeczywistego poziomu przestrzegania pra-
wa w danym zakładzie, na stanowisku pracy.
Prezentowana w opracowaniu
Lista kontrolna
jest przeznaczona
w szczególności dla pracodawców (właścicieli małych zakładów pracy) jako
pomoc w ocenie prawnej ochrony pracy oraz warunków bezpieczeństwa i
higieny pracy w zakładzie.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy określa prawa i obo-
wiązki pracowników i pracodawców. Jest to podstawowy akt prawny
z zakresu prawa pracy, lecz nie jedyny. Szereg zagadnień uregulowany jest
w przepisach odrębnych.
Praktyka (prowadzone przez inspektorów pracy czynności kontrolno-
nadzorcze) wykazuje, że przepisy prawa pracy w wielu przypadkach nie są
przestrzegane. Powodem tego stanu (w większości małych firm) jest niewie-
dza pracodawcy o obowiązującym stanie prawnym oraz brak środków finan-
sowych, aby sprostać ustawowym (prawnym) obowiązkom.
Problematyka bhp i prawnej ochrony pracy jest skomplikowana, występu-
je w różnych aspektach działalności firmy, dlatego przygotowano zestaw upo-
rządkowanych, pogrupowanych problemowo i w jednolity sposób zredagowa-
nych pytań wymagających sformułowania konkretnej odpowiedzi. Pytania za-
warte w liście kontrolnej zostały wybrane na podstawie przeprowadzonych
kontroli i najczęściej występujących nieprawidłowości. Opracowanie ma cha-
rakter ogólny, aby było użyteczne w zakładach różnych branż. Zachowano
zbliżony poziom ogólności pytań, a zagadnienia potraktowano w sposób rów-
norzędny.
Lista kontrolna
zawiera wykaz potencjalnych nieprawidłowości
mogących występować w większości małych przedsiębiorstw wraz z niezbęd-
nymi odniesieniami do obowiązujących przepisów.
Kontrola (czy samokontrola) jest porównaniem stanu obecnego do stanu
prawidłowego (zgodnego z obowiązującym prawem). Jej celem jest likwidacja
występujących wprzedsiębiorstwie nieprawidłowości izagrożeń poprzez
podjęcie działań korygujących.
Jak używać listy kontrolnej?
W celu dokonania samokontroli należy wykorzystać listę (stanowiącą
załącznik nr 1) oraz udzielić (na postawione w niej pytania) odpowiedzi ,,
Tak”
lub ,,
Nie”,
a w przypadkach, gdy podany problem nie występuje w zakładzie -
odpowiedzi ,,
Nie Dotyczy”
. Pracodawco, jeżeli na pytanie odpowiedziałeś
twierdząco, przejdź do następnego (
Æ
). Jeżeli odpowiedź jest negatywna,
zapoznaj się z komentarzem (
Ä
).
Kodeks pracy zawiera prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.
Zawiera również pojęcie prawa pracy. Rozumie się przez to przepisy kodeksu
pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych określające prawa i
obowiązki pracowników oraz pracodawców, a także postanowienia układów
zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, okre-
ślających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Do źródeł prawa zalicza
się również wewnątrzzakładowe uregulowania, do których należą między
innymi regulaminy pracy, regulaminy wynagradzania oraz statuty określające
prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
– 3 –
L.p
.
Pytania dotyczące
badanego zagadnienia
Odpowiedzi
Co powinno się wykonać w przypadku odpowiedzi ,,NIE”
Termin realizacji
zgodnie
z przepisami
prawnymi
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Podstawa prawna podejmowanych działań naprawczych [nr pozycji literatury]
1
2
3
4
5
6
7
Informacje ogólne
1.
Pracodawco, czy
zawiadomiłeś na piśmie
Państwową Inspekcję
Pracy o miejscu, rodzaju
i zakresie prowadzonej
działalności?
Tak
Æ
Nie
Ä
ND
Pracodawco, jeśli rozpoczynasz działalność, masz obowiązek w terminie 30
dni od dnia rozpoczęcia działalności zawiadomić na piśmie właściwego in-
spektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu,
rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
30 dni
od rozpoczęcia
działalności.
Jak ten obowiązek spełnić?
Państwowa Inspekcja Pracy opracowała formularz (druk). Możesz pojawić się
w placówce (okręgu, oddziale lub biurze terenowym) Państwowej Inspekcji
Pracy, wówczas otrzymasz stosowny druk, wypełnisz go i prześlesz (dostar-
czysz) do naszej jednostki terenowej. Formularz znajdziesz również na stronie
internetowej PIP (www.pip.gov.pl).
art. 209 § 1 [1]
2.
Pracodawco, czy wyko-
nałeś wcześniej wydane
decyzje inspektora pra-
cy?
T
Æ
N
ND
Jesteś obowiązany wykonać decyzje wydawane przez organy nadzoru nad
warunkami pracy. Pamiętaj, że jeśli odwiedzi Cię inspektor pracy, kontrolę
rozpocznie od sprawdzenia realizacji wcześniej wydanych decyzji. Sprawdź
więc, czy zostały wykonane decyzje.
Sięgnij do dokumentu NAKAZ
(jeśli
byłeś kontrolowany), zobacz, czego dotyczyły wydane decyzje, czy upłynęły
już terminy ich wykonania, a jeżeli tak, zastosuj się do pouczenia - poinformuj
instytucję o wykonaniu decyzji.
Nie później niż z
upływem terminu
wykonania określo-
nego w nakazie.
Ä
art. 207 § 2 pkt 3 [1]
3.
Pracodawco, czy wyko-
nałeś wcześniej wydane
decyzje Państwowej In-
spekcji Sanitarnej?
T
Æ
N
ND
Jednym z organów nadzoru jest Państwowa Inspekcja Sanitarna. Pracodawco,
decyzje wydawane przez te organy jesteś również obowiązany wykonać, a
inspektor pracy w trakcie czynności kontrolnych dokona sprawdzenia realizacji
tych decyzji. Upewnij się więc, czy zostały one wykonane.
Nie później niż z
upływem terminu
wykonania określo-
nego w decyzji.
Ä
art. 207 § 2 pkt 3 [1]
– 4 –
L.p
.
Pytania dotyczące
badanego zagadnienia
Odpowiedzi
Co powinno się wykonać w przypadku odpowiedzi ,,NIE”
Termin realizacji
zgodnie
z przepisami
prawnymi
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Podstawa prawna podejmowanych działań naprawczych [nr pozycji literatury]
1
2
3
4
5
6
7
4.
Pracodawco, czy wyko-
nałeś wcześniej wydane
wnioski z wystąpień
inspektora pracy?
T
Æ
N
ND
Inspektorzy pracy mają także obowiązek skontrolowania wcześniej wydanych
wniosków.
Sięgnij do dokumentu WYSTĄPIENIE
(jeśli byłeś już kontrolowa-
ny), zobacz, czego dotyczyły wydane wnioski. Na ich realizację obowiązywał
termin 30 dni od daty otrzymania (obecnie termin ten ustala inspektor i nie
może on być dłuższy niż 30 dni). Jeżeli wnioski zostały wykonane, zastosuj
się do pouczenia zawartego w końcowej części wystąpienia - poinformuj in-
spektora pracy o wykonaniu wniosków. Pamiętaj również o tym, że jeżeli
wnioski dotyczyły wypłat świadczeń pieniężnych, należy podać sumę wypła-
conych kwot oraz liczbę osób, którym świadczenia wypłaciłeś.
Ustalony
w wystąpieniu
(max do 30 dni).
Ä
art. 207 § 2 pkt 3 [1]
Stosunek pracy
1.
Pracodawco, czy ustali-
łeś regulamin pracy?
T
Æ
N
Ä
ND
Jeżeli zatrudnieni w Twojej firmie pracownicy nie są objęci układem zbioro-
wym pracy regulującym organizację i porządek w procesie pracy oraz związa-
ne z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników, to – zgodnie z art. 104
kp – musisz tego dokonać w regulaminie pracy. Obowiązek ustalania regula-
minu pracy dotyczy każdego pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20
pracowników, bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy czy ro-
dzaj umowy o pracę. Każda zatem osoba fizyczna, osoba prawna czy jed-
nostka organizacyjna zatrudniająca co najmniej 20 pracowników – jako praco-
dawca – ma obowiązek ustalenia regulaminu pracy.
Niezwłocznie.
art. 104 § 1 i 2 [1]
2.
Pracodawco, czy
regulamin pracy
opracowałeś
prawidłowo?
T
Æ
N
Ä
ND
Regulamin pracy musi zawierać wszystkie zagadnienia, o których mowa w art.
104
1
kp, z tym zastrzeżeniem, że sprawy wskazane w punktach 6, 7 i 7
a
tego
artykułu, podaje się w regulaminie pracy w razie potrzeby – jeśli zatrudniasz
kobiety i pracowników młodocianych. Regulamin wchodzi w życie po upływie
2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty
Na bieżąco.
– 5 –
[ Pobierz całość w formacie PDF ]