[ Pobierz całość w formacie PDF ]
GENERAŁ
AUGUST EMIL
FIELDORF
„NIL”
wybór i opracowanie
Wiesława Młynarczyk,
Monika Koszyńska
Instytut Pamięci Narodowej
– Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Recenzent
Jerzy Bracisiewicz
Wstęp
Wiesława Młynarczyk
Esej
dr Paweł Kosiński
Scenariusze lekcji, wybór materiałów, opracowanie
Monika Koszyńska, Wiesława Młynarczyk
Biogram gen. Fieldorfa
Kazimierz Krajewski
Fotosy z ilmu
Generał „Nil”
Marta Gostkiewicz / FabrykaObrazu.pl
Konsultacja naukowa
dr Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Krajewski, Jacek Pawłowicz
Redakcja
Małgorzata Strasz
Projekt graiczny
Krzysztof Findziński
Skład
Tomasz Ginter
© Copyright by Instytut Pamięci Narodowej
Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Seria „Materiały edukacyjne”: tom 4
ISBN 978-83-7629-034-8
Zapraszamy na stronę internetową
www.ipn.gov.pl
oraz do księgarni internetowej
www.ipn.poczytaj.pl
S
PIS TREŚCI
Wstęp.............................................................................. 4
Paweł Kosiński – August Emil Fieldorf pseudonim „Nil” .....................................
5
Scenariusze lekcji w szkole ponadgimnazjalnej
Wiesława Młynarczyk – Zapomniany bohater – postać Augusta Emila Fieldorfa na podstawie ilmu
Ryszarda Bugajskiego
Generał „Nil”
.................................................... 10
Wiesława Młynarczyk – Losy generała Fieldorfa paradoksem polskiej historii XX wieku – na podstawie
ilmu Ryszarda Bugajskiego
Generał „Nil”
................................................ 13
Monika Koszyńska – Generał Fieldorf „Nil” – mord w majestacie prawa.........................
15
Załączniki .......................................................................... 17
17 kwietnia 2009 r. na ekrany polskich kin wchodzi ilm
Generał „Nil”
w reżyserii Ryszarda Bugajskiego.
Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie we współpracy z producen-
tem ilmu Monolith Films i Narodowym Centrum Kultury przygotowało materiały edukacyjne, które są propo-
zycją wykorzystania ilmu w edukacji szkolnej.
Publikacja zawiera scenariusze trzech lekcji interdyscyplinarnych (język polski, historia, wiedza o spo-
łeczeństwie), prezentujące gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” – dowódcę Kedywu Komendy Głównej AK
– w kontekście paradoksów polskiej historii XX wieku. Zestaw materiałów uzupełniają zdjęcia z ilmu oraz
Multimedialny Pakiet Edukacyjny, w którym znajdują się:
– zwiastun ilmu,
– fotostory
Proces
i
Zamach na Kutscherę
,
– wywiady z reżyserem ilmu Ryszardem Bugajskim, Olgierdem Łukaszewiczem – aktorem odtwarzają-
cym tytułową rolę, Akiko Kiss – scenografem ilmu i Jackiem Pawłowiczem – konsultantem historycz-
nym,
– fragmenty kronik ilmowych dotyczących sądowych procesów pokazowych z lat pięćdziesiątych,
– fragmenty lekcji
Generał „Nil” – mord w majestacie prawa
przeprowadzonej przez Monikę Koszyńską
z uczniami VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława IV w Warszawie.
Materiały te mogą być wykorzystane w szkole ponadgimnazjalnej przy omawianiu następujących zagad-
nień:
• Stosunek władz komunistycznych do żołnierzy Armii Krajowej.
• Polskie powojenne podziemie niepodległościowe.
• Represje stalinowskie.
• Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej.
Paweł Kosiński
A
ugust Emil FiEldorF psEudonim „nil”
Najwyższy stopniem wśród skazanych na karę śmierci i zamordowanych przez komunistów w Polsce żoł-
nierz Armii Krajowej, generał brygady Wojska Polskiego August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 r.
w Krakowie. Jego ojciec Andrzej był maszynistą kolejowym, matka Agnieszka z domu Szwanda zajmowała się
domem. Miał dwóch braci: Józefa (urzędnika w krakowskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych) i Jana
(mechanika, podoicera lotnictwa) oraz siostrę Emmę (nauczycielkę szkół powszechnych).
W służbie niepodległości
Emil Fieldorf uczył się w Krakowie. Z powodu panującego w ówczesnych szkołach średnich surowe-
go rygoru wielokrotnie zmieniał gimnazja. Uczył się w Męskiej Szkole Wydziałowej im. św. Mikołaja przy
ul. Lubomirskiego 19/21, V Gimnazjum Męskim Klasycznym przy ul. Jana Kochanowskiego 5, III Gimnazjum
Państwowym i Wyższej Szkole Realnej przy ul. Sobieskiego 9-12 oraz w Seminarium Nauczycielskim Męskim
przy ul. Straszewskiego 22. W szkole zaprzyjaźnił się z dziećmi wybitnego bakteriologa prof. Odo Feliksa
Bujwida. Liczne wizyty w nadzwyczaj patriotycznym domu Bujwidów, położonym po sąsiedzku przy ul. Lu-
bicz, wywarły decydujący wpływ na wykrystalizowanie się postawy życiowej młodego Fieldorfa. Zafascyno-
wany ideą walki o odzyskanie niepodległości, w grudniu 1912 r. wstąpił do Towarzystwa „Strzelec”, do którego
wprowadził również swego brata Jana. Jeszcze przed wybuchem pierwszej wojny światowej ukończył szkołę
podoicerską „Strzelca”.
Kiedy pod koniec lipca 1914 r. Józef Piłsudski zarządził częściową mobilizację i koncentrację strzelców,
Emil natychmiast zgłosił się na ochotnika do oddziału. Przed świtem 6 sierpnia 1914 r. rodzice odprowadzili
go na miejsce zbiórki na Oleandrach. Wydawało się, że szczupły i wątły chłopak nie podoła trudom kampanii
wojennej, było to jednak mylne wrażenie. Nawet dzisiaj imponująco wygląda szlak bojowy Emila Fieldorfa,
który walczył w niemal 30 mniejszych i większych bitwach Legionów Polskich. Za zasługi został odznaczony
Krzyżem 1. Brygady Legionów „Za wierną służbę” i odkomenderowany do niższej szkoły podoicerskiej. Po jej
ukończeniu z dobrym wynikiem otrzymał awans na sierżanta.
W lipcu 1917 r., po kryzysie przysięgowym, Fieldorf został wcielony do armii austriackiej, a we wrześniu
wysłany na krwawy front włoski. Walczył tam w okolicach Triestu i w Tyrolu (odcinek „Zara Nord”). Po roku
chory i wycieńczony został odesłany na leczenie do Krakowa, gdzie udawało mu się przedłużać pobyt w szpi-
talu, aż minęło niebezpieczeństwo powrotu na front. W sierpniu 1918 r. zgłosił się do Polskiej Organizacji
Wojskowej.
Jesienią 1918 r. wziął udział w rozbrajaniu żołnierzy armii austro-węgierskiej w Krakowie. Zaraz potem
wstąpił do Wojska Polskiego. Na przełomie 1918 i 1919 r. został odkomenderowany do szkoły oicerskiej w Ja-
błonnej pod Warszawą. Promocję na stopień podporucznika otrzymał w wigilię Bożego Narodzenia 1918 r.
(nominacja potwierdzona patentem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich z 18 marca 1919 r.). W kampaniach lat
1919–1920 początkowo dowodził plutonem, a później kompanią cekaemów. Brał udział w zajęciu Wilna i Dy-
neburga, wyprawie kijowskiej, bitwie warszawskiej, operacji niemeńskiej, wyzwoleniu Grodna i w ponownym
zajęciu Wilna.
Jesienią 1919 r. w kościele św. Ducha w Wilnie zawarł ślub z Janiną Kobylińską. Z tego związku urodziło się
troje dzieci (jedno zmarło w wieku niemowlęcym).
W latach międzywojennych Emil Fieldorf pozostał w czynnej służbie wojskowej. Okres ten znaczyły kolejne
promocje na wyższe stopnie oicerskie (1920 r. – porucznik, 1921 r. – kapitan, 1928 r. – major, 1932 r. – podpuł-
kownik) oraz coraz bardziej odpowiedzialne stanowiska dowódcze i administracyjne w kraju i za granicą: 1928 r.
– dowódca 2. baonu w 1. pułku piechoty legionów, 1928 r. – inspektor wyszkolenia w Urzędzie Przysposobienia
Wojskowego i Wychowania Fizycznego przy Dowództwie Obszaru Warownego „Wilno”, 1930 r. – zastępca do-
wódcy i kwatermistrz 1. pułku piechoty legionów, 1931 r. – opiekun i organizator komórek Związku Strzeleckie-
go we Francji (przygotowanie do działań pozafrontowych – szkolenie z dywersji, wywiadu i propagandy), 1935 r.
– dowódca samodzielnego baonu granicznego „Troki” w Pułku „Wilno” Korpusu Ochrony Pogranicza, 1937 r.
– zastępca dowódcy tego pułku, 1938 r. – dowódca 51. pułku piechoty strzelców kresowych w Brzeżanach.
W okresie pokoju mierziła go tzw. służba garnizonowa, zadowolenie dawało jedynie wychowywanie żołnierzy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]