[ Pobierz całość w formacie PDF ]
PIUS XII
ENCYKLIKA
LE PELEGRINAGE DE LOURDES
Do Episkopatu Francuskiego z okazji stulecia objawień Maryi Dziewicy
Niepokalanej w Lourdes
Do Kardynałów, Arcybiskupów i Biskupów Francji utrzymujących pokój i
jedność ze Stolicą Apostolską.
Drodzy Synowie i Czcigodni Bracia Pozdrowienie
i Błogosławieństwo Apostolskie!
Pielgrzymka do Lourdes, której z radością przewodniczyliśmy z ramienia Naszego
Poprzednika Piusa XI, uroczystości eucharystyczne i maryjne z okazji zakończenia
roku jubileuszowego Odkupienia, zostawiły w naszym sercu głębokie i słodkie
wspomnienia. Dlatego też ze szczególną radością dowiedzieliśmy się, że z inicjatywy
Biskupa z Tarbes i Lourdes, ów gród Maryjny przygotowuje się do uroczystego
obchodu stulecia Objawień Niepokalanej Dziewicy w grocie Massabielle i że nawet
został utworzony międzynarodowy komitet pod przewodnictwem J. Em. Kard.
Eugeniusza Tisserant, dziekana Åšw. Kolegium. Usilnie pragniemy, Drodzy Synowie i
Czcigodni Bracia, wraz z wami dzięki złożyć Bogu za owe niezwykłe dobrodziejstwa
udzielone waszej Ojczyźnie i za niezliczone łaski, które spływają od lat stu na liczne
rzesze pielgrzymów. Pragniemy również zachęcić wszystkich synów naszych, aby
odnowili w owym jubileuszowym roku swą ufną i gorliwą pobożność względem Tej,
która według słów św. Piusa X zechciała ustanowić w Lourdes "swą stolicę
przeogromnej dobroci". (List z 12. VII. 1914; A.A.S. 6/1914, str. 376.)
Każdy kraj chrześcijański jest krajem maryjnym i nie ma narodu odkupionego Krwią
Chrystusową, któryby się nie chlubił sławieniem Maryi, jako Matki i Orędowniczki.
Prawda ta jednak nabiera szczególnego wyrazu, gdy się wspomina dzieje Francji. Kult
Matki Bożej sięga okresu ewangelizacji Francji, a jedna spośród najstarszych jej
świątyń, Chartres, do dnia dzisiejszego ściąga liczne rzesze pielgrzymów i tysiące
młodzieży. Średniowiecze wraz ze św. Bernardem, który opiewał chwałę Maryi i Jej
tajemnice, ujrzało niezwykły rozkwit waszych katedr poświęconych Matce Boskiej: Le
Puy, Reims, Amiens, Paryż i wiele innych. Ich strzeliste wieżyce z daleka zwiastują
chwałę Niepokalanej. Rozpromienia się ona w czystym świetle witraży i harmonijnym
pięknie rzeźb. Świadczy to przede wszystkim o wierze narodu, który się wzwyż unosi
we wspaniałym porywie, aby na niebie Francji wyryć stały dowód maryjnej
pobożności.
Czy to skromne kaplice, czy też wspaniałe bazyliki poświęcone Maryi po miastach,
wsiach, umieszczone na wzgórzach, czy nad morzem górujące, wszystkie one otuliły
swym opiekuńczym płaszczem kraj cały. Na przestrzeni wieków Książęta i Pasterze
oraz niezliczone rzesze wiernych pielgrzymowały do owych świątyń, aby pozdrowić
Przenajświętszą Dziewicę i uczcić Ją wezwaniami wyrażającymi najwymowniej ich
ufność i wdzięczność. Tu wzywa się Ją jako Naszą Panią Miłosierną, Panią Wszelkiej i
Dobrej Pomocy, tu pielgrzym ucieka się do M. B. Opiekuńczej, Litościwej i
Pocieszycielki. Gdzie indziej modli się do N. M. Panny Jasnej, Królowej Pokoju,
Radosnej i Matki Nadziei. Inni zwracają się do Maryi pełnej cnót, Cudownej i
Zwycięskiej. Ta wspaniała litania złożona z wezwań, których niepodobna zliczyć, głosi
od dzielnicy do dzielnicy dobrodziejstwa, którymi Matka Boska obdarzyła w ciągu
wieków ziemię francuska. Po burzy rewolucji, XIX wiek stał się wiekiem obfitującym
w łaski maryjne. Wystarczy wspomnieć jeden fakt przez wszystkich znany a
mianowicie "cudowny medalik". Objawiony w samym sercu stolicy Francji, pokornej
córce św. Wincentego a Paulo, którąśmy z radością wpisali w poczet świętych,
medalik ten wybity ku czci "Maryji Niepokalanie Poczętej" stał się wszędzie źródłem
łask duchowych i doczesnych. W kilka lat później od 11 lutego do 16 lipca 1858 r.
Najśw. Maryja Panna zechciała ponownie objawić się łaskawie w krainie Pirenejów,
dziewczynce pobożnej i niewinnej pochodzącej z rodziny chrześcijańskiej, pracowitej i
ubogiej.
Przychodzi do Bernadetki - tak mówiliśmy ongiś - czyni z niej Swą powiernicę,
współpracownicę, narzędzie macierzyńskiej czułości i wszechmocy miłosiernej Swego
Syna, aby odnowić świat w Chrystusie, nowym i niezwykłym wylaniem dobrodziejstw
Odkupienia". (Mowa z 28. IV. 1935 Eug. Card. Pacelli w Lourdes: "Discorsi e
Panegirici" wyd. Vaticano 1956 str. 435.)
Dobrze wam znane są fakty, które wówczas się zdarzyły w Lourdes a których
duchowe znaczenie można dziś lepiej jeszcze ocenić. Wiecie Drodzy Synowie i
Czcigodni Bracia, w jakich to przedziwnych warunkach, mimo drwin, zwątpień i
przeciwieństw, głos tego dziecka zwiastujący Niepokalaną zaznaczył się w świecie.
Znane wam są nieugiętość i czystość tego świadectwa, doświadczonego i
sprawdzonego roztropnie przez władzę biskupią i zatwierdzonego przez nią w 1862
roku. Już wtedy tłumy się zbiegły i nie przestały się gromadzić wokół groty objawień,
źródła cudownego i w świątyni wzniesionej na prośbę Maryi. Jest to wzruszający
pochód maluczkich, chorych, utrapionych: wspaniała pielgrzymka tysiąca wiernych
jakiejś diecezji lub narodu, lub też dyskretne odwiedziny duszy niespokojnej w
poszukiwaniu prawdy... Nigdy - mówiliśmy - na żadnym miejscu na ziemi, nie
widziano takiego pochodu cierpień, ani podobnego rozpromienienia, ukojenia i
radości (tamże str. 437). Nigdy - moglibyśmy dodać - nie będzie wiadomo, ile
dobrodziejstw zawdzięcza świat Dziewicy Wspomożycielce. "O specus felix, decorate
divae Matris aspectu! Veneranda rupes, unde vitales scatuere pleno gurgite
lymphae!" (Officium na święto Objawień: Hymn na II Nieszpory.)
Te sto lat kultu maryjnego związały ponad to, co ze szczególnym upodobaniem
stwierdzamy, mocnymi nićmi sanktuarium pirenejskie ze Stolicą Piotrową. Czyż
Najśw. Dziewica sama nie pragnęła tego zbliżenia? "To co w Rzymie, bowiem,
Najwyższy Pasterz swym nieomylnym urzędem nauczycielskim ogłaszał
dogmatycznie, Niepokalana Matka Boża, błogosławiona między niewiastami, Sama,
zdaje się, chciała potwierdzić swymi ustami, gdy nieco później objawiła się w sławnej
grocie z Massabielle..." (Dekret de Tuto na kanonizację św. Bernadetty 2 lipca 1933
A.A.S. 25/1933, str. 377). Niewątpliwie nieomylne słowo Rzymskiego Biskupa, który
w sposób autentyczny wykłada Prawdę Objawioną, nie potrzebowało żadnego
potwierdzenia z niebios, aby być uznane i przyjęte przez wiernych. Z jakim to jednak
wzruszeniem i wdzięcznością lud chrześcijański i jego Pasterze przyjęli z ust
Bernadetki ową odpowiedź, która przyszła z nieba: "Jestem Niepokalane Poczęcie".
Nie dziwi więc, że Nasi Poprzednicy chętnie obsypywali dobrodziejstwami owo
sanktuarium. Od 1869 r. Pius IX, świętej pamięci Nasz Poprzednik radował się, że
przeszkody wzniesione przeciw Lourdes przez złość ludzką, pozwoliły objawić jeszcze
mocniej i jawniej pewność tego zdarzenia. (List z 4 września 1869 do Henryka
Lasserre: Archivo Segreto Vaticano, Ep. Lat. an 1869 n. 388 p. 695.)
Opierając się na tym przekonaniu papież ten obdarza duchowymi dobrodziejstwami
Kościół nowo wybudowany i koronuje statuę Matki Boskiej w Lourdes. Leon XIII w
1892 r. przyznał własne Officium i Mszę "in apparitione B. M. Virginis Immaculatae",
które Jego Następca rozciągnął na Kościół Powszechny. Starożytne wezwanie biblijne
otrzyma tu obecnie nowe zastosowanie: "Surge, amica mea, speciosa mea et veni:
columba mea in foraminibus petrae, in caverna maceriae!" (Pieśń n. p. II 13-14
Grad. mszy na święto Objawienia). Przy końcu życia wielki ten Papież chciał osobiście
zainaugurować i pobłogosławić reprodukcję groty z Massabielle odtworzonej w
Ogrodach watykańskich i w tym samym czasie głos Jego zwracał się ku Dziewicy z
Lourdes w modlitwie gorliwej i ufnej: "Niechaj moc Dziewicy Matki, która niegdyś
miłością współdziałała w zrodzeniu wiernych w Kościele, stanie się teraz narzędziem i
osłoną naszego zbawienia... niechaj przywróci spokój duszom strapionym! Niechaj
przyspieszy tak w życiu osobistym jak i publicznym powrót Jezusa-Chrystusa" (Breve
z 8 września 1901: Acta Leonis XIII vo.XXI str. 159 - 160).
Pięćdziesięciolecie definicji dogmatycznej Niepokalanego Poczęcia Najśw. Maryi
Panny dało sposobność św. Piusowi. X do potwierdzenia w uroczystym dokumencie,
historycznego związku zachodzącego między tym aktem Magisterium a Objawieniem
z Lourdes. "Ledwie Pius IX ogłosił jako dogmat wiary, że Maryja od chwili poczęcia
była bez zmazy, a Dziewica Przenajświętsza sama zaczęła sprawiać cuda w Lourdes"
(Enc. Ad diem illum z 2 lut. 1904 Acta Pil X vol. L str. 149). Nieco później tworzy on
stolicę biskupią w Lourdes, przyłączoną do Tarbes i podpisuje dekret rozpoczynający
proces beatyfikacyjny Bernadette. Szczególnym przywilejem tego wielkiego Papieża
Eucharystii było podkreślenie i rozpowszechnienie prawdziwej więzi łączącej w
Lourdes kult Eucharystii z kultem Maryjnym. "Pobożność ku Matce Bożej - stwierdza
On - przyczynia się do rozkwitu wspaniałej i gorliwej pobożności ku czci Chrystusa
Pana Naszego" (List z 12 lipca 1914 A.A.S. 6/1914 str. 337). Czyż mogło być inaczej?
Wszystko w Maryi wznosi nas ku chwale Trójcy Przenajświętszej, a Bernadette była
zaiste błogosławiona, gdy przerzucając paciorki różańca w grocie nauczyła się od
Świętej Dziewicy z Jej ust i z Jej spojrzenia, oddawać chwałę Ojcu, Synowi i Duchowi
Świętemu. Jesteśmy więc szczęśliwi w obecnym stuleciu, że możemy przyłączyć się
do tego homagium złożonego przez św. Piusa X: "Jedyną chwałą sanktuarium z
Lourdes jest to, że narody pociągnięte zewsząd przez Maryją przybywają, by
adorować Jezusa Chrystusa w Przenajświętszym Sakramencie, tak, że to
sanktuarium, które jest ośrodkiem kultu Maryjnego i Tronem Tajemnicy
Eucharystycznej, przewyższa, zdaje się, swą sławą wszelkie inne na świecie
katolickim" (Breve z 25 kwietnia 1911 Arch. Brev. Ap. Pii X an 1911, Div. Lib. I, pars
I, p. 337).
Sanktuarium to już poprzednio obdarowane łaskami, zostało wzbogacone nowymi
przez Benedykta XV, który przywiązał doń cenne odpusty; tragiczne okoliczności, w
których rządził, nie pozwoliły mu na rozmnożenie oficjalnych aktów swej pobożności,
niemniej jednak chciał On uczcić Maryjny gród dając biskupowi przywilej noszenia
paliusza w miejscu objawień. Pius XI, który sam był pielgrzymem w Lourdes, dzieło
to kontynuował i mógł z radością wznieść na ołtarze wybrankę Maryi, która w
welonie Sióstr Miłosierdzia i Nauki Chrześcijańskiej stała się Siostrą Marią-Bernadettą.
Czyż nie potwierdził w ten sposób ze swej strony obietnicy Niepokalanej uczynionej
Bernadecie, "że będziesz szczęśliwą nie na tym świecie ale w przyszłym". Odtąd
Nevers, które szczyci się przechowaniem drogocennych relikwii, przyciąga wielkie
ilości pielgrzymów z Lourdes, którzy w ten sposób uczą się od św. Bernadetty, jak
godnie należy przyjąć naukę Matki Bożej. Wkrótce sławny ten Papież, który na wzór
Poprzedników zaszczycił wysłaniem swojego Legata na uroczystości jubileuszowe
Objawienia Lourdes, postanowił zakończyć rok jubileuszowy Odkupienia w grocie w
Massabielle, czyli właśnie tam, gdzie według Jego własnych słów: "Maryja Dziewica
Niepokalana ukazała się kilkakrotnie bł. Bernadecie Soubirous i gdzie w swej dobroci
zachęciła ludzi do pokuty i przez swe objawienie obdarzyła nas łaskami i cudami.
(Breve z. 11 stycznia, 1933 Arch. Brev. Ap. Pius XI Ind. Perpet, f. 128). Zaiste -
stwierdzał w zakończeniu Pius XI - owo sanktuarium jest obecnie uważane za jedno z
najważniejszych świątyń maryjnych na świecie" (tamże).
Czyżbyśmy nie mogli połączyć głosów naszych z głosami ogólnych pochwał?
Uczyniliśmy to zwłaszcza w naszej Encyklice Fulgens Corona przypominając w ślad
Naszych Poprzedników że: "Błogosławiona Dziewica Maryja Sama zechciała, - zdaje
się, - potwierdzić cudem tę definicję dogmatyczną, którą Namiestnik Jej Syna ogłosił
wśród oklasków całego Kościoła" (Encyklika Fulgens Corona z 8 września 1953 A.A.S.
45/1953 str. 578). Przypominaliśmy przy tej sposobności, że Biskupi Rzymscy zdając
sobie sprawÄ™ z wagi tego miejsca pielgrzymek nieustannie wzbogacali go
przywilejami duchowymi i oznakami ich dobrodziejstwa, (tamże) Historia tych stu lat,
którąśmy tu w ogólnych zarysach przytoczyli jest do prawdy stałym świadectwem
tego życzliwego stosunku Papieży, którego ostatnim aktem było zakończenie w
Lourdes setnego roku od ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia. Wam, jednak
Drodzy Synowie i Czcigodni Bracia, ze szczególnym upodobaniem przypominamy
niedawny dokument, w którym zachęcaliśmy do rozwoju apostolstwa misyjnego w
waszej drogiej Ojczyźnie. Szczególnie pragnęliśmy podkreślić "zasługi, które zyskała
Francja w ciągu wieków w rozkwicie wiary katolickiej" i z tego tytułu "zwracaliśmy
nasze umysły i serca do Lourdes, gdzie w 4 lata po ogłoszeniu dogmatu Niepokalana
Dziewica sama potwierdziła w sposób nadprzyrodzony objawieniami, rozmowami i
cudami wyrok Najwyższego Nauczyciela" (Const. Ap. Omnium Ecclesiarum z 15
sierpnia 1954 A.A.S. 46/1954 str. 567).
Dziś jeszcze, zwracamy się ku sławnemu sanktuarium, które przygotowuje się do
przyjęcia nad brzegami Gave tłumów, pielgrzymów stulecia. Jeżeli od wieku gorliwe
błagania, tak wspólne jak i pojedynczych dusz, wyjednały od Boga przez
pośrednictwo Maryi i tyle łask uzdrowień i nawróceń, jesteśmy pewni i ufamy, że w
tym roku jubileuszowym Matka Boska zechce odpowiedzieć szerokim sercem na
oczekiwanie swych dzieci. Jesteśmy zaś nade wszystko przeświadczeni, że zachęca
Ona nas, do korzystania z duchowych nauk płynących z Jej objawień i, że będziemy
kroczyć drogą, którą Ona nam wytyczyła.
Nauki te, które są wiernym echem Ewangelii w sposób jaskrawy uwydatniają kontrast
między sądami Bożymi a pustą mądrością tego świata. W społeczeństwie, które nie
zdaje sobie sprawy ze zła, które je trawi, które zakrywa swą nędzę i
niesprawiedliwość zewnętrzną powłoką dobrobytu, blichtru i beztroski, objawia się
niewinnej dziewczynce Maryja Dziewica, którą nigdy grzech nie pokalał. Z
macierzyńską czułością obejmuje wzrokiem ów świat odkupiony Krwią swego Syna,
gdzie niestety grzech co dzień dokonuje tyle zniszczeń i trzykrotnie rzuca swe
wołanie naglące: Pokuta! pokuta! pokuta! Nawet gesty wymowne są wymagane:
"Idźcie całować ziemię za pokutę za grzeszników". Do gestu zaś należy dołączyć
błagania: "Módlcie się do Boga za grzeszników". Tak więc, jak za czasów Jana
Chrzciciela, jak na początku działalności Jezusa, to samo naglenie, mocne i surowe
dyktuje ludziom drogę powrotu do Boga: "Nawróćcie się" (Mat. 3, 2; 4, 17). A któż
śmiałby powiedzieć, że to wezwanie do nawrócenia serc przestało być aktualne?
Lecz Matka Boga nie mogła inaczej przyjść do swych dzieci jak tylko, jako zwiastunka
przebaczenia i nadziei. Oto już źródło trysnęło spod Jej stóp: "Omnes sitientes,
venite ad aquas, et haurietis salutem a Domino" (Officium święta Objawień w
Lourdes Respons. III nokturn). Do tego źródła, z którego, pierwsza się napiła i w
którym się umyła posłuszna Bernadetta, przyjdą wszelkie nędze duszy i ciała.
"Przyszedłem, umyłem się i ujrzałem" (Jan 9, 11). Tak będzie mógł powiedzieć wraz
ze ślepym z Ewangelii wdzięczny pielgrzym. Podobnież jak dla tłumu, który zbierał się
wokół Jezusa tak w Lourdes uzdrowienie ran fizycznych jest zarówno uczynkiem
miłosierdzia i znakiem, że Syn człowieczy ma moc odpuszczenia grzechów (Mk 2,
10). Koło groty świętej Błogosławiona Dziewica nas zaprasza w imię swego Boskiego
Syna do nawrócenia serca i do nadziei przebaczenia. Czy będziemy Jej słuchać?
W tej pokornej odpowiedzi człowieka, który uznaje swój grzech polega prawdziwa
wielkość tego roku Jubileuszowego. Jakichże to dobrodziejstw można by się słusznie
spodziewać dla Kościoła, gdyby każdy pielgrzym w Lourdes - a nawet każdy
chrześcijanin złączony sercem ze Stuleciem - dokonał wpierw w sobie dzieła
uświęcenia: "nie w słowach ani w języku ale w czynach i prawdzie" (Jan 3, 18).
Wszystko go do tego nakłania zresztą, gdyż nigdzie może bardziej niż w Lourdes nie
czuje się takiego pociągu do modlitwy, do samozaparcia i do miłości bliźniego. Gdy
się widzi gorliwość i oddanie pielęgniarzy i łagodny spokój chorych, gdy się stwierdza
braterstwo łączące w jednym wezwaniu wiernych różnego pochodzenia, gdy się
obserwuje spontaniczną współpracę i gorliwość bez afektacji pielgrzymów klęczących
przed grotą, to najlepsi odczuwają pociąg do życia bardziej poświęconego Bogu i
braciom, a mniej gorliwi zdają sobie sprawę ze swej oziębłości i powracają na drogę
modlitwy, najzatwardzialsi zaś grzesznicy i nawet niewierzący są często dotknięci
łaską, lub przynajmniej, o ile są uczciwi nie pozostają obojętni wobec świadectwa
tego tłumu "wiernych o jednym sercu i jednej myśli" (Dz. Ap. 4, 32). Samo to
przeżycie trwające kilka zaledwie dni pielgrzymki nie wystarcza jednak przeważnie,
aby wryć w serca niezatartymi zgłoskami apel Maryi do prawdziwego nawrócenia. To
też wzywamy Pasterzy diecezji i wszystkich kapłanów, aby prześcigali się w
gorliwości, w należytym przygotowaniu wiernych do pielgrzymek "Stulecia", jak
również w ich przeprowadzeniu, a zwłaszcza czuwali należycie nad tym, aby wierni
skorzystali z głębokiego i stałego działania łaski w najbardziej na to podatnych
dniach.
Nawrót do stałego przyjmowania Sakramentów świętych, poszanowanie etyki
chrześcijańskiej w całym swym życiu, branie udziału w szeregach Akcji Katolickiej o
rozmaitych dziełach zaleconych przez Kościół; pod tymi warunkami tylko,
nieprawdaż, poważny ruch tłumów przewidziany w kierunku Lourdes w 1958 roku
przyniesie według oczekiwaniu samej Niepokalanej Dziewicy owoce zbawienne tak
ludzkości obecnie potrzebne.
Jednakowoż nawrócenie osobiste pielgrzyma, aczkolwiek najważniejsze, nie
wystarcza jeszcze. W tym roku jubileuszowym, Drodzy Synowie i Czcigodni Bracia,
zachęcamy Was do wzbudzenia wśród wiernych powierzonych waszej pieczy
wspólnego wysiłku odnowy chrześcijańskiej społeczności w odpowiedzi na wezwanie
Maryi: "Niechaj umysły zaślepione... będą oświecone światłem prawdy i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]